Kapellen en kruisen

De dorpskern en de omringende gehuchten van Wijnandsrade herbergen een imponerend aantal monumentjes van vroomheid. De geïnteresseerde passant zal er vele kruisen, kapellen en gevelkapelletjes ontdekken, variërend van sober tot uitbundig.

Harmonieus in het dorpsbeeld en het omringende landschap opgenomen, getuigen zij gezamenlijk van een sterk religieuze en agrarische traditie. Het is een levende traditie: het Sjteaveshuuske is eeuwenoud, de kapel van Isidorus van Swier is pas in 2000 gebouwd en gewijd. Zo markeren deze monumenten niet alleen het landschap, maar ook de tijd. Ze worden zorgvuldig onderhouden door de Vrienden van Wijnandsrade


t Sjtaeveshuuske

In de bocht van ‘de Stokskensweg’ en ‘de Lieverkenszandweg’ staat de oudste kapel van Wijnandsrade: ’t Sjtaeveshuuske;

’t Sjtaeveshuuske, vernoemd naar de heilige Stephanus, patroonheilige van de plaatselijke parochie.
In oude stukken wordt melding gemaakt van een processie die in 1697 vanuit de parochiekerk naar de ‘St. Stevenskapel’ trok. In nog eerdere documenten uit de leenregisters wordt het kapelletje als kadastraal oriëntatiepunt genoemd.
’t Sjtaeveshuuske heeft een woelige geschiedenis achter de rug. Tegen het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw heeft het diverse keren figuurlijk aan de rand van de afgrond gestaan. De huidige kapel dateert uit 1922. Na een hoogst noodzakelijke opknapbeurt in de jaren vijftig van de vorige eeuw geraakte zij opnieuw snel in verval. De kapel viel daarbij ten prooi aan anonieme vandalen. In die tijd is zij onder meer beklad met godslasterlijke teksten. Eind jaren zeventig leek ’t Sjtaeveshuuske nog reddeloos verloren.
Begin jaren tachtig is dit religieuze landschapsmonumentje weer zoveel mogelijk in de oude staat hersteld. Daarbij is aansluiting gezocht op de situatie rondom 1950. In het kapelletje is een schildering aangebracht van de steniging van deze eerste martelaar van het christelijk geloof. Onder de nis van de kapel is een steen ingemetseld, waarop een spreuk is aangebracht. ‘Godsvrucht stichtte wat schennershand ten gronde richtte’ is de veelzeggende tekst


Maria op de motte
De Mariagrot van Wijnandsrade is in 1875 (of mogelijk eerder) gebouwd en behoort tot de oudste Lourdesgrotten van Limburg.


De directe aanleiding voor de aanleg ervan was een aangrijpende. Frater Joseph Schmidt van de Duitse Jezuïetenorde, die in de woelige tweede helft van de negentiende eeuw naar het kasteel van Wijnandsrade was uitgeweken, werd in 1873 ernstig ziek. Hij kreeg difteritis en zijn toestand verslechterde snel. In februari 1874 gaven zijn medebroeders hem bronwater, dat afkomstig was uit Lourdes. Hij dronk er van en waste zich er mee. Drie dagen later was hij genezen. Deze wonderbaarlijke gebeurtenis is in de kerkelijke annalen van Lourdes als een wonder opgetekend. Uit dankbaarheid voor deze opmerkelijke genezing hebben de paters Jezuïeten niet veel later de Mariagrot van Wijnandsrade aan de zuidzijde van de motte gebouwd.
In de loop van de vorige eeuw raakte de Lourdesgrot van Wijnandsrade volledig in vergetelheid en ernstig in verval. In het begin van de jaren zeventig was het Mariabeeld verdwenen en de verwaarloosde grot amper nog te zien.
In 1998 is dit monumentje volledig in oude glorie hersteld


De Mariakapel op de Vink
Het kapelletje van ‘Maria Altijd Durende Bijstand’ werd in 1930, op initiatief van enkele bewoners van de Vink, gebouwd.

Aanvankelijk is dit vrome rustpunt aanmerkelijk kleiner geweest. Maar de Mariadevotie was ter plaatse vanaf het begin erg groot. Al snel is achter het kapelletje een grotere kapel gebouwd, het oude kapelletje is daarvan nu de ingangspartij. Achter een smeedijzeren poort schermt een massieve, houten deur het interieur van de buitenwereld af. Een aantal kerkbankjes biedt de bezoekers rust en een fraai uitzicht op een decoratief altaar.

De nog dagelijks brandende kaarsjes en een telkens weer verse bloemenpracht onderstrepen dat de Mariaverering in buurtschap de Vink ook in het begin van de eenentwintigste eeuw nog springlevend is.
Het kapelletje is omgeven door een bed van bloemen en struiken. Achter het gebouwtje houden drie statige lindebomen de wacht. Volgens de overlevering symboliseren zij de heilige Drie-eenheid.

De ingang was vroeger het hele kapelletje


De H. Isidorus van Swier.

De Isidoruskapel
Eind 1998 werd in Swier het idee geboren ter plaatse een kapel te bouwen. In nauwe samenwerking tussen de plaatselijke buurtvereniging en de heemkundevereniging van Wijnandsrade.

Mede dankzij de financiële steun van een groot aantal sponsors en donateurs en de belangeloze inzet van vele inwoners van Swier werd de kapel in de loop van het jaar 2000 gerealiseerd. Op zondag 15 oktober zegende Monseigneur Wiertz, bisschop van het bisdom Roermond, onder een overweldigende publieke belangstelling, de Isidoruskapel in.
Isidorus is de patroonheilige van de boeren en de tuinders. Hij werd in de tweede helft van de elfde eeuw in Madrid geboren. Hij was van boeren komaf. Zijn leven werd gekenmerkt door hard werken, wijsheid, een sterk geloof en een grote naastenliefde. Isidorus is in de loop der eeuwen, zowel binnen als buiten Spanje, een erg populaire heilige geweest. Tot op de dag van vandaag spreekt hij velen tot de verbeelding met zijn eenvoudige en vrome levensloop. Hij stierf op de vijftiende mei van het jaar 1130. Op die dag wordt zijn naamfeest nog steeds wereldwijd gevierd; sinds kort ook in Swier.

De Isidoruskapel is op een viersprong van paden – als een rustgevend baken – in het wit opgetrokken. Zowel binnen als buiten wordt een harmonieus spel gespeeld met het licht en de ruimte.
Centraal in de kapel staat een uit mergel gekapt beeld van de patroonheilige van Swier. Het beeld rust in een nis onder een glazen koepel. Gezichtsbepalende elementen in de kapel zijn vier expressieve schilderijen, die belangrijke fragmenten uit het leven en de legende van de heilige Isidorus uitbeelden.


Klik op onderstaande afbeelding om naar meer wegkruisen te gaan.